Chữ Cửu Huyền Thất Tổ: Biểu Tượng Tôn Giáo và Tín Ngưỡng Trong Văn Hóa

Chúng ta thường thấy trên bàn thờ gia tiên của nhiều gia đình có chữ “Cửu huyền thất tổ”. Vậy “Cửu huyền thất tổ” ở đây nghĩa là gì? Cùng Mộc Gia Nguyễn tìm hiểu về chữ Cửu Huyền Thất Tổ nhé!

• Theo nhiều tài liệu tham khảo thì mặc dù là cụm từ Hán Việt nhưng trong tài liệu cuả Trung Hoa không hề thấy đề cập đến “Cửu huyền thất tổ”. Rất có thể đây là một cụm từ do người Việt tự nghĩ ra.
• Trước hết xin nói về “Thất tổ”. Tổ ở đây chỉ ông nội, đi ngược lên 6 đời nữa thì gọi là “thất tổ”. Như vậy thất tổ là chỉ tổ tiên bảy đời.
• Theo tục lệ phong kiến xưa thì chỉ có vua chúa thời xưa mới được thờ đến thất tổ, còn sĩ và thứ dân chỉ được thờ tới nhất tổ (ông nội), các quan đại phu thì được thờ tới Tam tổ (ông sơ).

• Nhiều người cho rằng chính vì vậy mà ở các thứ dân phát sinh ra cách thờ “cửu huyền”.
• Trước hết xin nói về “Thất tổ”. Tổ ở đây chỉ ông nội, đi ngược lên 6 đời nữa thì gọi là “thất tổ”. Như vậy thất tổ là chỉ tổ tiên bảy đời.
• Theo tục lệ phong kiến xưa thì chỉ có vua chúa thời xưa mới được thờ đến thất tổ, còn sĩ và thứ dân chỉ được thờ tới nhất tổ (ông nội), các quan đại phu thì được thờ tới Tam tổ (ông sơ).
  

  

Tranh thờ Cửu Huyền Thất Tổ gỗ hương

Vậy “cửu huyền thất tổ” là gì? 

Trong văn hóa tâm linh người Việt không chỉ đa dạng về cách thờ cúng mà còn thể hiện sự phong phú trong từng đồ vật bày trí trên bàn thờ. Cửu Huyền Thất Tổ là đồ thờ được tìm thấy nhiều tại các gia đình Việt Nam. Bốn chữ này có thể được khắc vào một tấm bảng gỗ hoặc một bài vị đặt nơi thờ cúng. Vậy Cửu Huyền Thất Tổ là gì?

Cửu Huyền nghĩa là 9 đời được tính từ bản thân mình gồm: cao – tằng – tổ – cha – mình – con – cháu – chắt – chít. Trong đó mình ở vị trí thứ 5, phía trên mình có 4 đời và phía dưới 4 đời.

Thất Tổ nghĩa là 7 đời được tính từ bản thân mình gồm: phụ (cha), tổ (ông nội), tằng (ông cố, cụ), cao (ông sơ), thái (ông sờ), huyền (tổ đời thứ năm), hiển (tổ đời thứ sáu). Như vậy thất tổ chỉ có 7 đời trước đó nên phạm vi vẫn nhỏ hơn cửu huyền.

Ý nghĩa của Cửu Huyền Thất Tổ

Cửu Huyền Thất Tổ ngụ ý ám chỉ và nhắc nhở con cháu đời sau phải luôn tưởng nhớ, kính trọng tổ tiên, tiền nhân. Vì họ là những người có công rất lớn trong việc sinh dưỡng, gìn giữ gia phong, nuôi dạy con cháu khôn lớn, thành tài qua đời đời kiếp kiếp. 

Như thay lời nhắc nhở con cháu luôn tưởng nhớ công ơn của tổ tiên, truyền nhân từ bao đời trước. Đây là nét đẹp văn hóa thể hiện lòng biết ơn, uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây của dân tộc.

Đối với những người am hiểu phong thủy, biết được ý nghĩa quan trọng của tranh thờ Cửu Huyền họ xem nó như một báu vật mang lại may mắn cho gia đình. Ngoài ra khung thờ Cửu Huyền Thất Tổ còn làm tăng tính trang nghiêm, sang trọng cho không gian thờ cúng.

Cửu huyền thất tổ trong nền văn hóa Việt Nam

• Văn hóa Việt Nam đa dạng ở các loại hình học thuật, tư tưởng tôn giáo, giải trí, nghệ thuật,….Trong đó văn hóa tâm linh không chỉ đa dạng ở cách thức thờ cúng mà còn trong từng món đồ, từng ý nghĩa nhân văn.
• Là vật thờ chỉ được thờ ở một số gia đình, cửu huyền thất tổ mang giá trị như một tấm bảng lưu giữ, tưởng nhớ công ơn của ông bà, cha mẹ, bậc tiền nhân qua nhiều đời kiếp. Đó là một nét đẹp trong truyền thống uống nước nhớ nguồn, ăn quả nhớ kẻ trồng cây của dân tộc.
• Một số người cho rằng: nếu cha mẹ còn sống thì không nên thờ cửu huyền thất tổ trong nhà bởi cửu huyền thất tổ là thờ đến đời bố mẹ, mà bố mẹ còn sống thì không nên thờ như vậy? Vì vậy, tùy theo quan niệm của từng người mà có nên thờ cửu huyền thất tổ hay không?
• Người Việt tin rằng: “âm phù dương trợ”, có chăm nom phần âm, tưởng nhớ, thờ cúng tổ tiên cẩn thận thì sẽ được phúc phần về sau và được nâng đỡ, phù hộ trong mọi công việc. Nên bên cạnh việc thờ cúng, hương hoa thì việc bày biện, sắm sửa đồ thờ cúng đầy đủ cũng được các gia chủ chú ý.

Chữ Cửu Huyền Thất Tổ thường để làm gì?

Cửu Huyền Thất Tổ dùng để làm “bài vị. Bài vị hay còn được gọi là long vị dùng để đề tên người đã khuất trên bàn thờ gia tiên, là vật cần được lưu truyền từ đời này sang đời khác. Bài vị thường thể hiện lòng tôn trọng và sự biết ơn đối với các thực thể siêu nhiên.

“Tranh thờ” Cửu Huyền Thất Tổ: Tranh thờ được đặt chính giữa trên bàn thờ, ở vị trí trang trọng nhất. Tranh thờ “Cửu Huyền Thất Tổ” dành riêng cho những gia đình luôn đặt cái tâm của mình lên trên hết để phụng sự thờ cúng tổ tiên.

Bài cúng Cửu Huyền Thất Tổ

Gia chủ đốt hương trầm cắm vào lư hương, thắp đèn, đốt nhang. Kế đến đứng thẳng trước bài vị vái 3 lạy, đưa nhang lên trán và bắt đầu khấn Bài cúng Cửu Huyền Thất Tổ.

“Hôm nay là ngày…….tháng……….năm ……….

(Chúng) con tên là ……………., ………..tuổi, ở tại địa chỉ………………

Được ngày lành tháng tốt, (chúng) con thành tâm kính thỉnh Cửu Huyền Thất Tổ, nội ngoại tông thân, đồng lai lâm tọa vị, chứng minh lòng thành của con cháu.

Kính mong Cửu huyền thất tổ anh linh, phù hộ độ trì cho (chúng) con và gia đình được bình an mạnh khỏe, tật bệnh tiêu trừ, tai qua nạn khỏi, công việc làm ăn được thuận lợi may mắn.

(Chúng) con thành tâm kính thỉnh và hết sức biết ơn cao cả của Cửu huyền thất tổ và Nội ngoại tông thân.

Kính thỉnh. ”

Hoàn thành bài khấn gia chủ sẽ vái 3 lạy và cắm nhang vào bát hương. Khi cắm nhang gia chủ lưu ý cho nhang trường ở phía trước, nhang nhỏ ở phía sau. Làm như vậy đảm bảo tính trật tự và tạo thành ba điểm tách rời nhau.

Mang bát nước lạnh xuống và thay vào chén nước trà.

Mọi người trong nhà cùng quỳ xuống và lạy liên tục 4 cái, sau đó đứng dậy vái 3 vái. Lễ an vị hoàn thành.

Thông qua bài viết trên chúng tôi giới thiệu mọi thứ liên quan tới Cửu Huyền Thất Tổ là gì và làm sao để lập bàn thờ chuẩn. Việc thờ cúng Cửu Huyền Thất Tổ thực sự có ý nghĩa to lớn về giáo dục nhân cách con người nên cần thiết trong mọi gia đình.

Xem thêm nhiều chia sẻ hữu ích về thờ cúng khác:

Bài vị Cửu Huyền Thất Tổ là gì?

Bài Vị Táo Quân: Truyền Thống Tết Nguyên Đán Của Người Việt

Ý nghĩa của ngai thờ trong văn hoá thờ cúng.

Cách sắp đặt đôn gỗ sao cho phù hợp với không gian