Nguyên tắc “Nam tả – Nữ hữu” trên bài vị gắn ảnh đôi

Trong văn hóa thờ cúng của người Việt, mọi chi tiết trên bàn thờ – từ hướng đặt bát hương, vị trí di ảnh cho đến cách khắc tên. Đều mang một ý nghĩa phong thủy và lễ nghi sâu sắc. Trong đó, nguyên tắc “Nam tả – Nữ hữu” được xem là quy tắc cơ bản khi đặt bài vị gắn ảnh đôi (tức là bài vị chung cho hai người – thường là vợ chồng). Vậy nguyên tắc này là gì, và tại sao cần tuân theo?

1. Ý nghĩa của “Nam tả – Nữ hữu” trong văn hóa phương Đông

“Nam tả – Nữ hữu” là quy ước có từ lâu đời, bắt nguồn từ quan niệm âm dương ngũ hành và trật tự lễ nghi Nho giáo. Theo đó, tả là bên trái và hữu là bên phải tính từ phía người ngồi trong bàn thờ nhìn ra. Như vậy:

• Nam tả: người nam được đặt bên trái
• Nữ hữu: người nữ được đặt bên phải

Điều này không chỉ thể hiện thứ tự vai vế rõ ràng mà còn hàm chứa ý nghĩa phong thủy: dương bên trái – âm bên phải, trời trước – đất sau. Phản ánh đúng trật tự vũ trụ mà người xưa rất coi trọng khi thờ cúng tổ tiên.

2. Ứng dụng nguyên tắc này trên bài vị gắn ảnh đôi

Với bài vị gắn ảnh đôi, tức là bài vị thờ cặp vợ chồng hoặc ông bà, quy tắc “nam tả – nữ hữu” được thể hiện rõ nhất qua:

• Vị trí ảnh: Ảnh người chồng (hoặc ông) đặt bên trái; ảnh người vợ (hoặc bà) bên phải.
• Vị trí tên khắc (nếu có): Tên người nam đặt trước hoặc ở cột bên trái, người nữ ở cột bên phải.
• Trật tự xưng danh: Khắc chữ theo thứ tự: “Tiên tổ khảo [tên] – khảo tỳ [tên]” hoặc “Phụ – mẫu”.

Việc sắp xếp như vậy không chỉ đúng nguyên tắc nghi lễ cổ truyền. Mà còn giúp tránh phạm kỵ phong thủy, đảm bảo sự trang nghiêm, thuận đạo lý, và giữ “khí hòa” trên bàn thờ gia tiên.

3. Vì sao nguyên tắc này vẫn cần giữ gìn trong thời hiện đại?

Dù ngày nay, nhiều người lựa chọn phong cách thờ cúng đơn giản, hiện đại, nhưng các nguyên tắc cơ bản như “nam tả – nữ hữu” vẫn được các nhà phong thủy và người có hiểu biết về tín ngưỡng khuyên nên tuân thủ. Bởi:

• Giữ gìn trật tự tổ tiên: Thể hiện rõ vai vế trong gia phả và không gian thờ.
• Tôn trọng truyền thống: Là một phần của văn hóa tâm linh Việt, thể hiện sự tri ân đúng mực.
• Hài hòa âm dương: Góp phần giữ sự cân bằng năng lượng trong không gian thờ tự, giúp gia đạo yên ổn, vượng khí lâu dài.

4. Khi nào cần đặc biệt lưu ý?

Làm mới bài vị gắn ảnh đôi: Khi gia đình làm lại bài vị cho ông bà, cha mẹ. Việc sắp xếp ảnh theo đúng “nam tả – nữ hữu” là điều cần thiết.

In ảnh mới: Dù in trên bài vị hay in ảnh rời. Nếu đặt hai ảnh trên cùng một khung, vẫn nên tuân theo quy tắc này.

Khắc chữ theo yêu cầu: Khi đặt làm bài vị gắn ảnh có khắc tên. Cần yêu cầu xưởng khắc tên người chồng bên trái, người vợ bên phải để đúng chuẩn.

Nguyên tắc “Nam tả – Nữ hữu” không chỉ là một quy tắc sắp xếp ảnh thờ đơn thuần. Mà còn thể hiện sự am hiểu, thành tâm và tôn trọng tổ tiên trong từng chi tiết nhỏ. Dù là làm bài vị gắn ảnh theo phong cách truyền thống hay hiện đại. Việc giữ gìn nguyên tắc này chính là cách con cháu gìn giữ đạo hiếu và sự chuẩn mực trong không gian linh thiêng nhất của gia đình.

Mộc Gia Nguyễn chuyên về đồ thờ, quý khách có thể tìm mua đồ thờ đẹp tại Mộc Gia Nguyễn.